26.10.07

Le politica linguistic del UE


Recentemente io viagiava a in Bruxelles, nos musicos folkloristic habeva un tour con le gruppo de dansas folkloric de nostre urbe Zalaegerszeg. Seniora Lívia Járóka de Hungaria - un del duo parlamentarias tsigan in le parlamento del UE, "luctatrice" pro le equal chances de romas e de feminas in le UE - invitava le gruppo de dansas a ibi pro presentar dansas tsigan de Hungaria ibi (ma io non dansava, naturalmente, io era ibi solmente como un del musicos accompaniante le dansa). Illa nos guidava trans le citate e tamben a in le edificio del parlamento. Assi io poteva vider per proprie oculos le multe cabinas de interpretes, le receptores de testa al sedes. Lo que io era in le parlamento del UE in Bruxelles es forsan un compensation a lo que io non participava le conferentia international de interlingua in Strassbourg in 1997 (alora io non mesmo sapeva, que es interlingua), quando le participantes visitava le parlamento del UE de ibi.

E ja retornate a casa, io videva le sequente articulo in un quotidiano hungare super un evento linguistic in le UE:

>>Le commissario ruman del UE ha prendite su mesuras contra le lingua moldave


Le commissario pro multilinguismo, le ruman Leonard Orban ha facite le expression "lingua moldave" deler del pagina web del Commission Europee. Le commissario ruman ha prendite su mesuras a causa del scandalo que explodeva pro le convention recentemente signate per le Republica Moldave e le Union Europee super le emission de visa facente possibile un sojorno de breve tempore. A saper, secundo le nota del documento in question le scriptura ha essite traducite a in le linguas anglese e moldave. Le nota indignava equalmente le politicos ruman e le pressa de Bucarest, pois que Bucarest non recognosce le lingua moldave, illo lo tracta solmente como un dialecto del lingua ruman; e usque ora non mesmo le facto lo faceva vacillar in le popularisation de iste these que le constitution moldave defini le moldavo como le lingua official del stato.

Mesmo le partitos politic accusa le ministerio pro affaires estranier, que per le ratification del documento illo de facto sanctionava le non existente lingua moldave. Leonard Orban exprimeva tamben: ben que le expression dispareva del pagina web, "il essera difficile prevenir, que on non plus lo usa in le Union Europee". Como ille ha dicite, ille, como le commissario pro le multilinguismo debe proteger tote le linguas del UE, assi tamben le rumano. Secundo ille in connexion del occurrentias Romania pote applicar le exemplo de Grecia; a saper: Athenas impediva le uso del nomine statal Macedonia.

Adrian Cioroianu, ministro romanian pro affaires estranier promitteva, que Romania non plus ratificara ulle pacto inter Bruxelles e Kishinev, in le qual appare le expression "lingua moldave", proque illo es "simplemente un fiction".

BT<<

Magyar Hírlap, le 22 de octobre 2007, p. 17

Traduceva: Péter Kovács, usante le nomines geographic secundo le Dictionario de Nomines Geographic de Karel Wilgenhof.

Esque le rumanos e le franceses pote attinger toto? Seniora Járóka narrava, que on sempre vole cessar le bilocalitate del sessiones del parlamento del UE, proque il es multo costose e fatigante facer le parlamentarios cambiar domicilio periodicamente per avion de Bruxelles a in Strassbourg insimul con tote lor familias; ma le franceses sempre impedi, que le sol loco del parlamento sia in Bruxelles, illes sempre succede attinger, que un del locos del sessiones sia Strassbourg. Illa diceva, forsan isto es le ultime occasion, que le sessiones de iste cyclo europarlamentari ha loco in Strassbourg.

Seniora Járóka debeva abandonar nos, quando nos era in le edificio, a causa de apportar su infante a vaccinar e su consultor Oszkár parlava a nos super alicun cosas in le sala del sessiones (justo presso un gruppo anglese). Ille narrava - cuje essential io ja naturalmente sapeva antea -, que mesmo le austriacos succedeva attinger que illes habe interpretationes a in le "lingua austriac", a causa de un sol occurrentia, quando il se tractava de un lege agricultural ubi le interprete del lingua german traduceva le "patata" como "Kartoffel" - e iste parola non existe in le "lingua austriac", illo es "Erdapfel". E le delegatos austriac succedeva attinger, que illes habe proprie interprete, a causa de iste sol parola. In comparation, le flamingos se accomodava de ascoltar le interpretes hollandese e le vallones (? belgas francophone) se accomodava de ascoltar le interpretes francese e leger le documentos in francese (Oszkár ha mentionate, isto non era assi sempre).

23.10.07

"Io vole audir nomines..."

Hodie es le die pro memorar le luctatores pro independentia in 1956 in Hungaria. Pro iste occasion io traduceva un "numero (?)" musical del gruppo rock Kárpátia. "Neveket akarok hallani" - "Io vole audir nomines". Le melodia es scribite a un texto recitate per Mária Wittner, qui era condemnate e ponite in prision alora a causa de su activitate in le revolution. (Hodie illa es un active politichista.) Le verso es de alicuno altere, solmente recitate per illa (lo que io traceva per rimas), ma le parte prosaic in le numero es su proprie texto, dicite per illa mesme.

In le verso citate e in su proprie texto seniora Wittner es curiose super le nomines del executores del revolution, qui lo ha abattite e illa pone le question (le demandar de conto non ancora occurreva in Hungaria): esque on debe pardonar tote le criminales que iste communistas ha facite pro abatter le revolution. Quanto io suppone, iste su oration se audiva in le parlamento hungare, ubi sedeva alora e sede ora le successores del communistas (nam le Partito Socialista Hungare es le successor juridic del Partito Socialista Hungare de Laboratores, le partito communista ante 1989-90), mesmo tamben alicun ex-communistas sedeva in le parlamento alora, quando iste oration se audiva, qui ha activemente participate in le abattimento del revolution post 1956. Pro isto le oration de Mária Wittner se calcula mesmo plus coragiose, considerante iste facto.

Illa ha tamben un altere si coragiose oration parlamentari in 2001, que io tamben traduceva:


"Io sta toccate in le Domo del Pais Hungare, ubi eminente personas de nostre historia como István Tisza, Kunó Klebensberg, Bálint Hóman creava leges in favor del populo hungare. Ma on ha create leges tamben in le nomine de un idea false, que laborava pro perder un nation digne a un sorta melior. Hodie io cita le victimas in le die pro memorar le victimas del communismo, a fin que nos accusa insimul nostre executores mittite le habito "socialista".

Nos les accusa, proque illes con grande effortio paviva le via de Lenin per le ossos de nostre co-patriotas. Isto es le via le plus costose, le plus dolorose del mundo, proque le condition de lor progresso era le vita de milliones de gentes.

Nos les accusa, proque illes ha inviate citatanos eminente de nostre nation al furca e les dishonorava mesmo quando illes era morte.

Nos les accusa in le nomine de los qui ha morite in le Gulag sub circumstantias inhuman.

Nos les accusa in le nomine del citatanos facite perder lor domicilios e relocate, in cuje casas seligite illes se installava, habente robate le labores de vita.

Nos les accusa in le nomine del gentes tormentate, humiliate in le campo mortal de Recsk.

Nos les accusa in le nomine de los qui ha obligate a servicio de labor.

Nos les accusa in le nomine del mortes del parcella no. 298; in le nomine de los qui ha essite detenite, tormentate e abattite per le ÁVH, lor organisation de violentia.

Nos les accusa in le nomine de sex milliones infantes non jammais nascite.

Nos les accusa in le nomine del tresor le plus car, le infantes, del qual illes prendeva le patre, le matre, le calor del domicilio.

Nos les accusa in le nomine de "le plus grande valor"; le homines, qui era inviate al furca per un tracto de penna o era claudite in prision pro longe annos.

Nos les accusa in le nomine de mi co-patriotas homiliate, tormentate.

Nos les accusa in le nomine del victimas del salvas.

Nos les accusa, proque illes ha occidite le credentia, le sperantia, le moral in le gente; le sperantia de un vita plus human, plus pur.

Nos les accusa pro cardinal Mindszenty, pro le prestres fidel a Deo, le quales era imprisionate a causa de lor credentia, proque illes educava nostre populo al moral e patriotismo.

Nos les accusa, proque illes ha saccheate le pais, proque illes - negante lor principios - deveniva capitalistas rubie del labor del populo hungare laboriose.

Nos les accusa in le nomine del paisanos hungare, cuje agros, spatio vital illes faceva perder, assi habente facite les sacrificate.

Io les accusa in le nomine del pensionarios, del quales illes robava le fructo del longe vita laboriose, facente lor annos secur pensionari a insecur.

Nos les accusa pro le falsification de nostre historia.

Le viventes e le morites occidite accusa.

E nos les accusa, proque illes nos ha fraudate, robate in nostre credentia. Pro isto io constata in le nomine del victimas, que illes como politicos hungare non jammais devenira capabile a ager pro le avantiamento de un nation. Io pone le question hic: Secundo qual moral illes sede in un parlamento hungare mesmo ora e crea leges pro un nation guastate, piliate, humiliate per illes? Pro isto in le nomine del doctrina del Sacre Corona e del nation hungare io les declara a cadaveres moral."

Mária Wittner in le parlamento hungare, le 25 de februario 2001

Le video e le subtitulos in interlingua se trova inter le videos de Google, vide iste ligamine

o reguarda le video directemente de hic:



In le montage video se vide original registrationes super le revolution e se vide duo photos. Le un es de Antal Apró (le patre de Piroska Apró, qui es le matre affin de Ferenc Gyurcsány, le prime ministro actual de Hungaria...), le altere es de János Kádár. On pensa iste duo personas le plus culpabiles pro le abbatimento del revolution (adjutate per le truppas russe), le imprisionamentos, massacros, etc.

E ora seque le traduction:

"Io vole audir nomines

de '56; de su carnifices!
Un revolution, que pur era;
judicar lo qui osava?

Le peccato peccato remane;
A lor manos sanguine adhere!
Pietate illes non attende
de Deo o del homine!

Mille victimas ora
monstra a supra del tumba:
traitor, homicida
in Terra Sancte non reposa!

Nomines audir io vole!
Pardonar io non pote
pro le longe annos in carcere,
pro le lacrimas a in le pulvere!

Le peccato peccato remane;
A lor manos sanguine adhere!
Pietate illes non attende
de Deo o del homine!

Mille victimas ora
monstra a supra del tumba:
traitor, homicida
in Terra Sancte non reposa!

"Esque le mundo attende ora de nos, que nos pardona solmente de pietate christian e nos vade plus?
Esque nos debe pardonar a los qui ha fullate infantes per erucas, a los qui ha commandate le salva?
Esque nos debe pardonar le massacro, le represalia cruel de multe annos?
Esque nos debe oblidar, que on ha interrate le hungaros le capite avante; que pro multes remaneva solmente le emigration?
Esque nos debe pardonar le horrores terribile del tormentos, le ultime parolas del condemnatos?
Esque nos debe pardonar istos e postea le historia les judicara?
No! No e no!

(Maria Wittner)

Le peccato peccato remane;
A lor manos sanguine adhere!
Pietate illes non attende
de Deo o del homine!

Mille victimas ora
monstra a supra del tumba:
traitor, homicida
in Terra Sancte non reposa!

Le peccato peccato remane;
A lor manos sanguine adhere!
Pietate illes non attende
de Deo o del homine!

Mille victimas ora
monstra a supra del tumba:
traitor, homicida
in Terra Sancte non reposa!"

Iste ultime duo lineas es remarcabile pro causas actualpolitic: recentemente alicunos los ha prendite seriosemente e disinterrava (exhumava) le cadavere de János Kádár secretemente durante un nocte e furava alicunes de su ossos, inclusive su cranio. Le culpabiles son ancora non cognoscite per le policia e le ossos non era retrovate...